Ankara yolu boyunca konumlanmış ve Ege Üniversitesi kampüsüne yakın bir noktada yer alan Bilal Saygılı Camii ve Külliyesi, İzmir Bornova’nın seçkin bölgelerinden birinde yer almaktadır. Bu eser, sembolik mimarisiyle İzmir’in güzelliğine katkı sağlayan önemli yapıtlardan biridir.
Bilal saygılı Camii, 16. yüzyıl Klasik Osmanlı mimari tarzı ve anlayışı esas alınarak tasarlanmıştır. Projenin mimarı, İslam mimarisiyle ilgili önemli projelere imza atan Necip Dinç’tir.
Caminin tasarımı günümüz gereksinimleri göz önünde bulundurularak yapılmış ve inşaatta çağın teknik imkanlarından maksimum seviyede yararlanılmıştır. Tasarımında Sultan Ahmet Camii’ndeki merkezi plan şeması kullanılmıştır; ana kubbe, dört yarım kubbe, dört köşedeki kubbeler, yarım kubbeleri tamamlayan dokuz çeyrek kubbe, üç cephedeki mahfil katını çevreleyen on beş kubbe, ana giriş cephesindeki beş revak kubbesi ve çift minaresiyle camiye muhteşem bir siluet kazandıran bir kompozisyon oluşturulmuştur. Bu abidevi yapı, bölgenin taçlandırılmasını sağlamıştır.
Caminin hem iç hem de dış kısmında sadelik öncelikli olarak benimsenmiş ve geçiş noktalarında ve etkileyici noktalarda incelikli detaylar özenle uygulanmıştır. Bu sadelik insanı rahatlatır ve huzur verirken, klasik sanatlarımızda hiyerarşik bir sıralama takip edilmiştir.
Tezyinat ve nakış işlerinde, 16. yüzyılın zevk-i selimi ve renk uyumuna dayalı Kara Memi ekolü örnek alınarak, bu sanatın en yüksek seviyesi elde edilmiştir. Orijinal tasarımlarla birlikte bu sanatın ender örnekleri ortaya çıkarılmıştır.
